Promovendus: Mw. Dr. D. Gruyaert

Promotor: Prof.Dr. V. Sagaert

Duur: 1/9/2011 - 31/8/2015

Promotie: Leuven, 31/5/2016

Abstract:

Het goederenrecht van civil law rechtsstelsels, dat grotendeels gebaseerd is op het Romeinse recht, kent een ondeelbaar of exclusief eigendomsbegrip. Dat betekent dat op een gegeven moment en op een gegeven zaak slechts n persoon de meest volstrekte rechten kan hebben. Het beginsel van exclusiviteit is er vooral gekomen als tegenreactie tegen de gelaagdheid van het eigendomsrecht onder het feodale stelsel. De Franse Revolutie schafte de feodaliteit af en vandaar dat sinds begin 19de eeuw de exclusiviteit n van de wezenskenmerken van ons eigendomsrecht is geworden. Een belangrijke implicatie van dit beginsel is een sterke aversie tegen een opsplitsing van het eigendomsrecht. De voorbije decennia lijkt dit beginsel echter niet meer zo vanzelfsprekend te zijn. Recente evoluties in onder andere het goederenrecht, zekerhedenrecht en familiaal vermogensrecht hebben opnieuw lagen gecreerd in het eigendomsrecht. We denken daarbij vooral aan het eigendomsvoorbehoud, de fiduciaire eigendom en andere trustachtige figuren. Dat meer en meer afbreuk wordt gedaan aan die exclusiviteit of ondeelbaarheid van het eigendomsrecht, is n van de belangrijkste recente ontwikkelingen in het Europese goederenrecht. Het doet vragen rijzen omtrent de kracht waarmee het exclusiviteitsbeginsel vandaag de dag nog bestaat. Dit onderzoek zal zowel rechtshistorisch als rechtsvergelijkend worden gevoerd. In een eerste fase wordt het concept, de herkomst en de evolutie van dit beginsel onderzocht. Daarna wordt nagegaan in welke mate de exclusiviteit van het eigendomsrecht zich vandaag nog manifesteert. Na deze stand van zaken wordt vooral onderzocht of er nood is aan een hernieuwde invulling van dit beginsel, aangepast aan de moderne context en ontdaan van de impact van het verleden.