Promovendus: Mw. J. de Vogel

Promotores: W. Verheyen, Mw. Prof.Dr. H.N. Schelhaas

Duur: 1/10/2018 - 30/9/2022

Abstract:

In de laatste decennia is de houding ten opzichte van consumptie verschoven, waardoor er toenemende bezorgdheid ontstond over de ecologische en maatschappelijke ontwikkeling. Niet alleen onder de bevolking, maar ook onder beleidsmakers, is dit onderwerp een groeiende zorg. In veel beleidsdocumenten nemen mobiliteit en verkeer een prominente plaats in. Beleidsmakers erkennen de noodzaak van verandering en bieden steeds vaker strategien aan ter ondersteuning van de overgang naar duurzame mobiliteitsoplossingen, namelijk Mobility-as-a-Service (hierna: MaaS) en Mobility Sharing. Dergelijke innovatieve bedrijfsmodellen zijn vereist en moeten de huidige lineaire benadering vervangen door een circulair model. Duurzame mobiliteitsoplossingen moeten zo worden geconstrueerd dat de rechten van de consument/eindgebruiker worden beschermd. Het belangrijkste doel van het onderzoek is na te gaan in hoeverre het bestaande wettelijke kader voor consumentenrecht, consumenten en deelnemers aan duurzame mobiliteitsoplossingen dezelfde mate van bescherming biedt als het niveau van bescherming dat wordt geboden in traditionele consumentenkoopovereenkomsten en hoe een dergelijke bescherming kan worden versterkt. De gelijkwaardigheid van rechten zal binnen de duurzame mobiliteitsoplossingen worden onderzocht voor consumenten van MaaS, deelcollectieven, consumenten die hun mobiliteitsapparatuur delen en consumenten die gebruikmaken van gedeelde mobiliteitsapparatuur om bij te dragen aan het herontwerp van mobiliteit om een transformatie te verwezenlijken naar duurzame maatschappelijke processen. De onderzoeksvraag is drievoudig. 1) Is het huidige wettelijke kader toereikend om dezelfde bestaande standaard van consumentenbescherming te bieden aan gebruikers in contracten die worden gempliceerd door het concept van MaaS in een context van een circulaire economie? 2) Is het huidige wettelijke kader toereikend om dezelfde bestaande norm voor consumentenbescherming te bieden aan (rechts)personen die deelnemen aan een initiatief voor deeleconomie? 3) Hoe moet de huidige consumentenwetgeving worden aangepast om gelijkwaardige consumentenbescherming te bieden aan consumenten die deelnemen aan modellen binnen duurzame mobiliteitsoplossingen? Bewijsmateriaal in de huidige literatuur heeft geresulteerd in uitgebreide informatie over verschillende duurzame bedrijfsmodellen, maar vragen met betrekking tot de impact, indien aanwezig, op de rechten en plichten van consumenten die voortvloeien uit de gevolgen van circulaire economiemodellen, zijn nog niet besproken. Als eigenaar van een product heeft de consument bepaalde rechten en plichten, maar deze rechten en plichten kunnen veranderen bij een overgang van eigendom naar gebruik. Daarom zal het onderzoek ingaan op de lacune die bestaat op het contractuele aspect en het zal beleidmakers voorzien van bevindingen ten aanzien van de gevolgen voor de consument (en hun bescherming) met betrekking tot een transitie naar circulaire mobiliteit modellen. Een solide privaatrechtelijk kader kan een katalysator zijn voor circulaire bedrijfsmodellen, terwijl de afwezigheid hiervan het tegenovergestelde effect kan hebben. Consumentenrechten beschermen consumenten tegen dreigingen en serieuze risicos die ze als individuen niet kunnen aanpakken, waardoor consumenten beslissingen kunnen nemen op basis van correcte en betrouwbare informatie en hun welzijn en economische belangen kunnen verbeteren. Een solide raamwerk kan de consument/gebruiker een positieve prikkel geven om over te schakelen naar duurzame mobiliteitsoplossingen. Daarom draagt het onderzoek bij aan een transitie naar circulaire bedrijfsmodellen, niet alleen binnen de mobiliteitssector maar in alle sectoren met dergelijke modellen, resulterend in een reducerend effect op de vervuiling van het milieu.